Beoordeling risico’s chemicaliën ingewikkeld proces

Foto: AI gegenereerd

Neem bijvoorbeeld het voortdurende debat over de risico’s van glyfosaat, een herbicide dat een van de meest gebruikte landbouwchemicaliën ter wereld is. Het gebruik ervan is steeds controversiëler geworden, vooral sinds het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie in 2015 ontdekte dat het ‘waarschijnlijk kankerverwekkend is voor mensen’. Duizenden boeren hebben ook de ontwikkelaar ervan – Bayer-Monsanto – aangeklaagd, omdat het product verantwoordelijk is voor hun kankers,. Met overwinningen voor beide partijen in een langlopende reeks rechtszaken. Maar in zijn periodieke beoordeling van de chemische stof besloot het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) om zijn goedkeuring in 2023 te verlengen, binnen bepaalde grenzen, en oordeelde dat het product veilig is en dat er geen wetenschappelijke basis is voor een verbod. In 2033 wordt het opnieuw geëvalueerd.

Een ingewikkeld en genuanceerd proces

De zaak illustreert hoe het beoordelen van risico’s een ingewikkeld en genuanceerd proces is. Het verschil in mening tussen IARC en Echa komt bijvoorbeeld deels voort uit de gegevensbronnen die zijn gebruikt om hun beoordelingen te bereiken. IARC gebruikt alleen openbaar beschikbare gegevens, terwijl Echa gegevens van fabrikanten gebruikt. Maar het weerspiegelt ook Echa’s evaluatie van de praktische realiteit en of niveaus van blootstelling in de echte wereld waarschijnlijk schadelijk zijn. Dan zijn er effecten die verder gaan dan de menselijke toxicologie – bijvoorbeeld het bewijs van schade aan insectenpopulaties. De publieke opinie is ook een belangrijk onderdeel dat druk uitoefent op beleidsmakers. Als het publieke sentiment eenmaal is verzuurd, kan het moeilijk, zo niet onmogelijk, zijn om terug te draaien.

De invloeden van marktkrachten

Glyfosaat voegt zich bij een lange lijst van materialen die de reis hebben gemaakt van bruikbaarheid naar alomtegenwoordigheid en vervolgens beruchtheid. Ondanks verbeteringen in de veiligheid van chemicaliën en regelgeving voor risicobeoordeling gedurende vele decennia, volgt er vaak een soortgelijk patroon wanneer chemicaliën het laboratorium verlaten en marktkrachten het overnemen. Dit is wanneer willekeurig gebruik of gewoon te veel afhankelijkheid kan ontstaan ​​omdat een technologie dominant wordt, en glyfosaat is hier zeker het slachtoffer van. PFAS is een ander recent voorbeeld – een enorm nuttige klasse chemicaliën die synoniem is geworden voor milieuschade en waarvan het nut nu voor ons verloren kan gaan. Op de juiste plek is het een materiaal zonder gelijke, maar regelgevers die nu voor de uitdaging staan ​​om te reageren op de schade die wordt veroorzaakt door overmatig gebruik, voeren regelrechte verboden in.

Een steeds effectiever proces

Responsievere risicobeoordelingsbenaderingen en betere hulpmiddelen voor toxicologie zullen helpen dit proces effectiever te maken. Denk bijvoorbeeld aan voorspellende modellen die kunnen aangeven of een stof een risico vormt. Die effectiviteit betreft ook de chemici: hun opleiding omvat het begrijpen van de risico’s van hun werk en tegenwoordig gaan veel bacheloropleidingen ook expliciet in op de noodzaak om de duurzaamheid van hun praktijk te verbeteren. Het is tegenwoordig zelfs onderdeel van de accreditatiecriteria van de Royal Society of Chemistry voor universitaire opleidingen.

Verbeterpunten

Wat er op dit moment misschien ontbreekt in het systeem, is ondersteuning of prikkels om te innoveren en vervangers te ontwikkelen. Overschakelen op alternatieve strategieën of producten voor ongediertebestrijding brengt bijvoorbeeld ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Niet in de laatste plaats vanwege de kosten van investeringen, maar ook met het oog op de last om te bewijzen dat ze veilig en effectief zijn. Er kan ook een onwil zijn om deel te nemen aan debatten over bepaalde stoffen als degenen die erop vertrouwen vinden dat er geen betere optie is. Als we hopen chemicaliën geleidelijk te vervangen door veiligere alternatieven, hebben we een systeem nodig dat innovatie mogelijk maakt om die alternatieven te vinden en helpt ze op de markt te brengen. We mogen nooit in de positie terechtkomen dat een product te groot wordt om te falen.

Bron: Chemistry World
Lees ook: Verbeterde coatings op waterbasis afgeleid van alkyd- en aminohars

Voorbehoud
Deze informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, in sommige gevallen uit verschillende informatiebronnen. (Interpretatie)fouten zijn niet uitgesloten. Er kan dus geen enkele wettelijke verplichting aan deze tekst worden ontleent. Iedereen die met dit onderwerp te maken krijgt, heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich in de materie te verdiepen!