EU-agentschappen: meer werk nodig om chemicaliën veilig en duurzaam te maken

Foto: PxHere

17 april 2024 – Het aantal industriële chemicaliën dat in het kader van de EU-wetgeving inzake chemicaliën onder de loep wordt genomen om de veiligheid ervan vast te stellen, is aanzienlijk toegenomen. De autoriteiten hebben nu veel betere kennis over de gevaarlijke eigenschappen van chemicaliën die in de hele EU worden gebruikt. Dit heeft geresulteerd in veel acties om de risico’s van verschillende groepen stoffen te minimaliseren en te beheersen.

Gezamenlijke syntheserapport EMA en ECHA

Volgens het gezamenlijke syntheserapport van de EMA en ECHA over het EU-indicatorenkader voor chemicaliën groeit het totale gebruik van de schadelijkste chemicaliën nog steeds. In het bijzonder de chemicaliën die kankerverwekkend, mutageen en reprotoxisch zijn. De groei is echter langzamer dan de totale groei van de chemicaliënmarkt. De druk neemt toe om het gebruik van zogenaamde zorgwekkende stoffen te vermijden en om de principes van het ‘safe and duurzame by design’-kader te implementeren.

Schadelijke stoffen in consumentenproducten

Het is nodig om er effectiever voor te zorgen dat consumentenproducten niet de meest schadelijke stoffen bevatten. Denk bijvoorbeeld aan chemicaliën die de hormoonhuishouding verstoren, die het hormoonsysteem negatief beïnvloeden. Of stoffen die persistent, bioaccumulerend en giftig zijn. Deze stoffen vormen – jaren nadat ze ‘gebruikt’ zijn – een groot gezondheidsrisico inhouden.

Meer data nodig

Er zijn meer gegevens en informatie nodig om de blootstelling van mens en milieu aan de schadelijkste chemicaliën en hun gevolgen beter te begrijpen. Toch laten de indicatoren duidelijk zien dat de verschuiving naar veilige en duurzame chemicaliën moet worden voortgezet en zelfs moet worden versneld.

Eerste stap op een lange weg

‘De gezondheid van de Europese burgers en ons milieu zou een prioriteit moeten zijn. Deze allereerste benchmarking laat zien dat hoewel chemicaliën een positieve rol kunnen spelen in ons leven, er dringend verdere actie nodig is om de risico’s aan te pakken die het gebruik van onveilige en niet-duurzame stoffen met zich meebrengt. De kennis die bij deze beoordeling wordt gegenereerd, zal ons in de toekomst helpen over te stappen op veilige en duurzame chemicaliën’, aldus uitvoerend directeur van het EEA Leena Ylä-Mononen.

Versnelling transitie

Uitvoerend ECHA directeur Sharon McGuinness:’We moeten de transitie naar veilige en duurzame chemicaliën versnellen. Acties van autoriteiten en de industrie hebben ertoe bijgedragen de risico’s van gevaarlijke chemicaliën te minimaliseren en te beheersen. Maar we moeten de kennis over chemicaliën verder vergroten en het risicobeheer van groepen chemicaliën ondersteunen om mens en milieu te beschermen.’

Sleutelindicatoren

Het rapport is gebaseerd op een reeks van 25 sleutelindicatoren die de oorzaken en gevolgen van chemische vervuiling in Europa monitoren. Deze sleutelindicatoren zijn ook vandaag gepubliceerd.
De indicatoren zullen regelmatig worden bijgewerkt om de chemische vervuiling te monitoren en de effectiviteit van de Europese chemicaliënwetgeving te meten. Het rapport biedt een overkoepelende beoordeling van de vooruitgang in het kader van de EU-strategie voor chemicaliën voor duurzaamheid op weg naar een gifvrij milieu (CSS).

Belangrijkste bevindingen

• De transitie naar veiligere en duurzamere chemicaliën vordert op sommige gebieden, terwijl deze op andere nog maar net begonnen is.
• Acties van autoriteiten en de industrie hebben bijgedragen aan het minimaliseren en beheersen van de risico’s van verschillende groepen gevaarlijke chemicaliën. Er worden inspanningen geleverd om de kennis over chemische gevaren te vergroten en waar nodig risicobeheersmaatregelen te ondersteunen.
• Uit de beschikbare gegevens blijkt dat er weinig bewijs is van vooruitgang bij het elimineren van zorgwekkende stoffen uit afval en secundaire materialen. Dit vormt een barrière voor de transitie naar een meer circulaire economie.
• De uitstoot van bepaalde chemicaliën in water en lucht is gedaald als gevolg van specifieke EU-regelgeving (bijvoorbeeld inzake industriële emissies) en internationale acties, maar er zijn verdere maatregelen nodig om concentratieniveaus te bereiken die niet schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid en het milieu. Emissies van de industrie leiden nog steeds tot grote kosten in termen van schade aan de gezondheid van mens en ecosysteem.
• Menselijke biomonitoring biedt de mogelijkheid om inzicht te krijgen in de menselijke blootstelling aan chemicaliën uit meerdere bronnen en daarmee aan de gezondheidsrisico’s die gepaard gaan met chemische vervuiling. Als zodanig vormt biomonitoring een belangrijk instrument om de effectiviteit van de chemicaliënwetgeving bij de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu te meten.

Het EU-indicatorenkader voor chemicaliën

Het chemicaliënbeleid van de EU is erop gericht de uitdaging van de productie en het gebruik van chemicaliën aan te pakken om in maatschappelijke behoeften te voorzien, terwijl de grenzen van de planeet worden gerespecteerd en schade aan mens en milieu wordt vermeden. De chemische strategie voor duurzaamheid (CSS) van de EU heeft tot doel deze visie te verwezenlijken door middel van een aantal maatregelen. Waaronder acties ter ondersteuning van innovatie op het gebied van veilige en duurzame chemicaliën, het versterken van de bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu, het vereenvoudigen en versterken van het rechtskader voor chemicaliën en het opbouwen van een uitgebreide kennisbasis ter ondersteuning van empirisch onderbouwde beleidsvorming.
Het raamwerk beschikt over een online dashboard en ook via dit dashboard zijn de indicatoren toegankelijk.

Verdere informatie

• Rapport: EU-indicatorenkader voor chemicaliën
• Indicatoren – online dashboard
• De chemische strategie van de EU voor duurzaamheid
• Veilig en duurzaam door ontwerpkader

Bron: ECHA
Lees ook: ECHA controleerde 21% van REACH-registratiedossiers op naleving

Voorbehoud
Deze informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, in sommige gevallen uit verschillende informatiebronnen. (Interpretatie)fouten zijn niet uitgesloten. Er kan dus geen enkele wettelijke verplichting aan deze tekst worden ontleent. Iedereen die met dit onderwerp te maken krijgt, heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich in de materie te verdiepen!