Veel Bisfenol A alternatieven mogelijk hormonaal schadelijk
Slechts één van de onderzochte vervangers vertoont geen hormoonachtig effect!
In de studie van het Duitse Federaal Agentschap voor het Leefmilieu (Umweltbundesamts oftewel UBA) werden 44 mogelijke alternatieve stoffen voor Bisfenol A (BPA) voor verschillende toepassingen en producten onderzocht. Volgens dit verslag kunnen 43 van deze stoffen niet worden aanbevolen als vervangingsmiddelen. Omdat ze ook als een hormoon zouden kunnen werken of omdat deze kwestie door een gebrek aan gegevens niet definitief kon worden opgehelderd. BPA komt bijvoorbeeld voor in blikken of lijmen. Tot januari 2020 werd BPA ook gebruikt als kleurontwikkelaar in verkoopsbrieven van thermisch papier. De UBA beveelt aan om uit voorzorg de verkoopsbriefjes te blijven weggooien in het restafval, aangezien er nog geen sluitende evaluaties beschikbaar zijn voor ontwikkelaars van alternatieve kleuren zoals Bisfenol S (BPS). De stoffen kunnen in het oud papier worden verspreid en vervolgens via gerecyclede producten, zoals toiletpapier bij de consument en het milieu terecht komen.
Doel van het onderzoek
Doel van het onderzoek was met name mogelijke alternatieven te onderzoeken voor die toepassingen van BPA (bijvoorbeeld als kleurontwikkelaar in thermisch papier, als stabilisator in textielverf of in de voering van waterleidingen) waarvoor het UBA een bijzonder grote invloed op het milieu verwacht. Slechts één stof – Pergafast 201 – vertoonde geen enkel effect in een van de uitgevoerde in-vitroscreeningstests. Deze tests kunnen aanwijzingen geven voor een hormoonachtig werkingsmechanisme. Voor alle andere 43 stoffen bestaat er een eerste vermoeden van een effect op de hormoonhuishouding (33 stoffen). Of konden de hiaten in de gegevens in het kader van het project niet worden opgevuld door in-vitrotests of literatuuronderzoek (10 stoffen). Andere vanuit milieuoogpunt zorgwekkende eigenschappen – zoals de lange persistentie in het milieu of de accumulatie van deze stoffen in organismen – zijn niet onderzocht. De resultaten van het onderzoek zullen worden meegenomen in het Europese REACH-proces voor de regulering van de groep van Bisfenolen. Op basis van deze gegevens zal daar onder meer in overleg met de andere lidstaten en de ECHA worden besloten welke stoffen in deze groep aan nadere gegevensvereisten voor de fabrikanten worden onderworpen om het aanvankelijke vermoeden van hormoonontregelende effecten op mens en milieu definitief te kunnen ophelderen. Als de verdenking wordt bevestigd, zou een beperking van de problematische stoffen voor bepaalde toepassingen in de hele EU kunnen worden ingevoerd om mens en milieu te beschermen tegen blootstelling aan deze hormoonontregelaars.
Praktische gevolgen van bevindingen
Tot nu toe werden Bisfenol A en Bisfenol S vooral gebruikt als kleurontwikkelaars in verkoopsbrieven van thermisch papier. Sinds 2 januari 2020 mag thermisch papier met 0,02 gewichtsprocent of meer BPA niet meer in de EU op de markt worden gebracht. Een overeenkomstig verbod is niet van toepassing op andere vervangende producten. Niet alle fabrikanten van thermisch papier zijn overgestapt op Bisfenol- en fenolvrije producten. Uit voorzorg moeten daarom alle thermische papieren bij het restafval blijven. De Federale Milieumaatschappij staat positief tegenover de ontwikkeling van kleurontwikkelingsvrij thermisch papier en de elektronische opslag van verkoopbonnen van kassa’s in plaats van de uitgifte van gedrukte bonnen. Meer informatie over de verplichting om vouchers vanuit milieuoogpunt in te leveren en over mogelijke alternatieven voor gedrukte vouchers is te vinden bij het Bundesamt für Umwelt, onder Vragen en Antwoorden over de verplichting om vouchers in te leveren. De vragen en antwoorden over Bisfenol A in consumentenproducten van het Federaal Instituut voor Risicobeoordeling (Bundesinstitut für Risikobewertung ofwel BfR) geven onder andere informatie over gezondheidsrisico’s, evaluaties en grenswaarden.
De twijfelachtige kwaliteiten van Bisfenol A
Bisfenol A was een van de eerste synthetische stoffen die de werking van het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen kon nabootsen. Aangezien er echter veel krachtiger synthetische oestrogenen zijn, heeft Bisfenol A een alternatieve carrière als industrieel chemisch product gemaakt en is het nu in veel producten voor dagelijks gebruik te vinden. Zo wordt de stof bijvoorbeeld gebruikt bij de productie van kunststoffen als uithardingsmiddel voor polycarbonaten en bij de productie van epoxyharsen. BPA heeft een endocrien (hormonaal actief) effect op mens en milieu en is geclassificeerd als giftig voor de voortplanting. De stof vermindert bijvoorbeeld het voortplantingsvermogen van mens en dier in het milieu. Het wordt ook verdacht van het bevorderen van de ontwikkeling van bepaalde tumoren.
BPS niet veel beter dan BPA?
BPA is nu in de hele EU geïdentificeerd als een ‘zeer zorgwekkende stof’ (ZZS) in het kader van REACH vanwege de hormoonontregelende effecten ervan op zowel de menselijke gezondheid als het milieu en de toxiciteit voor de voortplanting. In deze studie zijn daarom stoffen onderzocht die BPA kunnen vervangen vanwege hun vergelijkbare chemische en technische eigenschappen voor hun hormoonontregelende effecten. BPS wordt momenteel beschouwd als het belangrijkste alternatief voor BPA. Het wordt echter ook verdacht van hormoonontregelende effecten in mens en milieu. Er zijn aanzienlijke gegevenslacunes voor een evaluatie van vele andere vervangende stoffen, die door de bedrijven slechts gedeeltelijk worden gedicht binnen de gegevensvereisten van de REACH-verordening.
Bron: Chemie.de
Lees ook: Europees Parlement is tegen meer schadelijk lood in PVC
Voorbehoud
Deze informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, in sommige gevallen uit verschillende informatiebronnen. (Interpretatie)fouten zijn niet uitgesloten. Er kan dus geen enkele wettelijke verplichting aan deze tekst worden ontleent. Iedereen die met dit onderwerp te maken krijgt, heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich in de materie te verdiepen!
Trackbacks/Pingbacks