Waarom zorgen maken over ‘forever chemicals’?PFAS worden al sinds de jaren 1940 in consumentenproducten gebruikt. Ze zijn uiterst persistent, hopen zich op in het milieu en sommige ook in ons lichaam. Daarom worden ze vaak voor ‘forever chemicals’ genoemd. Tests wijzen uit dat sommige ernstige gezondheidseffecten veroorzaken, zoals kanker en leverschade. Het goede nieuws is dat de EU maatregelen neemt om het gebruik ervan terug te dringen.

 
Poly- en perfluoralkylstoffen – afgekort PFAS – zijn gefabriceerde chemische stoffen die op zo’n grote schaal worden gebruikt om industriële en consumentenproducten te vervaardigen, dat ze zijn aangetroffen in regenwater, drinkwater, grondwater en – volgens biomonitoringsstudies – in sommige gevallen ook in het bloed van Europese en Amerikaanse burgers.

Waarom zorgen maken over 'forever chemicals'?

Zeer hoge persistentie

PFAS wordt in verband gebracht met ernstige gezondheidsproblemen. Een ander probleem is dat PFAS niet in het milieu worden afgebroken en overal waar zij worden gebruikt voedsel, veevoer en drinkwater verontreinigen. En het zijn er veel! In de mondiale databank van de OESO zijn meer dan 4 700 stoffen opgenomen als PFAS, met als gemeenschappelijke eigenschap een zeer hoge persistentie. Zelfs als we morgen zouden stoppen met de productie ervan, worden we er nog generaties lang mee geconfronteerd. Geen enkele andere geproduceerde chemische stof blijft zo lang in het milieu blijft als PFAS. Vandaar ook de bijnaam ‘forever chemicals.

 

Waar worden PFAS gevonden?

Zoals gezegd worden PFAS gebruikt in veel verschillende producten waar ze allerlei nuttige eigenschappen kunnen toevoegen, ze worden bijvoorbeeld gebruikt in regenkleding om olie en water af te stoten, maar ze worden ook gebruikt in blusschuim en brandwerende kleding, antiaanbaklagen voor koekenpannen en potten, voedselverpakkingen zoals popcornzakjes voor de magnetron en veel fastfoodverpakkingen, cosmetische producten, textiel voor meubels, oppervlaktebehandelingen van ander textiel en tapijten, verf, verchroming, folie voor zonnepanelen, bouwmaterialen zoals coatings op metalen en tegels – om er maar een paar te noemen.

 

Welke invloed hebben PFAS op uw gezondheid?

Het wijdverbreide gebruik van PFAS heeft al een ernstig effect op het milieu gehad. Studies hebben aangetoond dat PFAS het drinkwater en de bodem in Europa en de VS hebben verontreinigd, en een reeks PFAS is aangetroffen in het bloed van bijna alle geteste Amerikaanse burgers. PFAS zijn niet nieuw, ze worden al gebruikt sinds de jaren 1940, en aangezien ze niet worden afgebroken, hebben ze al veel tijd gehad om zich op te hopen in het milieu en sommige ook in mensen en dieren. De gezondheidsproblemen zijn ernstig. Uit tests is gebleken dat sommige PFAS effecten veroorzaken zoals een verhoogd cholesterolgehalte, een verzwakt immuunsysteem, nier- en teelbalkanker en schade aan de lever.

 

Hoe kunt u PFAS vermijden?

Het is uiteraard niet gemakkelijk om PFAS volledig te vermijden omdat het gebruik van de stoffen zo wijdverspreid is. U kunt aan PFAS worden blootgesteld via voedsel, drinkwater, de kleren die u draagt, cosmetica en veel van de andere producten die hierboven zijn genoemd. Er zijn echter nog een paar dingen die u kunt doen om uw blootstelling te verminderen. U kunt bijvoorbeeld producten kopen met milieukeurmerken of producten die rechtstreeks aangeven dat ze vrij zijn van PFAS.

 

Wat doet de EU eraan?

De productie en het gebruik van sommige PFAS zijn al aan banden gelegd als onderdeel van de EU-wetgeving inzake chemische stoffen. Verschillende EU-lidstaten hebben verdere beperkingen voorgesteld voor geperfluoreerde carbonzuren die als PFAS worden aangemerkt. De wetenschappelijke comités van ECHA zijn het eens met deze voorstellen en steunen de beperking.

 

Verdere stappen

Voorts voeren het ECHA en de Europese Commissie studies uit met betrekking tot PFAS die worden gebruikt in brandbestrijdingsschuim en textiel.
De REACH-kandidatenlijst van zeer zorgwekkende stoffen (SVHC’s) bevat ook verscheidene stoffen die als PFAS zijn opgenomen. De kandidatenlijst is de eerste stap voor de controle van stoffen in het kader van de REACH-vergunningsprocedure. Zij zet ook veel bedrijven ertoe aan op zoek te gaan naar veiliger vervangingsmiddelen voor de stoffen die op de lijst staan. Verscheidene andere PFAS worden verder geëvalueerd en eventueel getest.

 

Reeds beperkte stoffen

Het gebruik van perfluoroctaansulfonzuur en zijn derivaten (PFOS) en andere stoffen die als PFAS worden gecategoriseerd, wordt door de EU al beperkt. Verscheidene EU-lidstaten en Noorwegen hebben voorgesteld verscheidene andere PFAS-stoffen te beperken.

 

Databank van meer dan 2000 PFAS stoffen

De databanken van ECHA bevatten meer dan 2 000 afzonderlijke PFAS die op de EU-markt zijn. Vanwege het grote aantal PFAS beoordeelt het ECHA ze sinds 2014 in groepen in plaats van één voor één om het proces te versnellen.

 
Bron: Chemicals in our life
Lees ook: Chemische strategie voor duurzaamheid

Voorbehoud
Deze informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, in sommige gevallen uit verschillende informatiebronnen. (Interpretatie)fouten zijn niet uitgesloten. Er kan dus geen enkele wettelijke verplichting aan deze tekst worden ontleent. Iedereen die met dit onderwerp te maken krijgt, heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich in de materie te verdiepen!