ZZS SCIP-database: meer informatie voor een betere recycling?

Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) zet momenteel de nieuwe SCIP-database op. Het wil ‘zorgwekkende stoffen (zzs) in producten’ opsommen en veel informatie bevatten over ’twijfelachtige stoffen’ in producten. Vanaf januari 2021 moet deze kennis ook beschikbaar zijn voor afvalverwijderingsbedrijven, zodat dergelijke gevaarlijke stoffen definitief uit de economische kringloop worden verwijderd.

Fabrikanten van complexe en minder complexe producten langs meerlagige en multinationale toeleveringsketens zijn nodig om gegevens te verkrijgen. Het wettelijke kader voor de overdracht van informatie aan ECHA wordt geboden door de kaderrichtlijn afvalstoffen (AbfRRL). De REACH-verordening voorziet in de opstelling van een kandidatenlijst van tot bezorgdheid aanleiding gevende of zorgwekkende stoffen. Volgens dit moeten bedrijven die producten met zeer zorgwekkende stoffen (zzs) op de EU-markt brengen in een concentratie van meer dan 0,1 gewichtsprocent (w/w) ECHA vanaf begin januari 2021 informatie over deze artikelen verstrekken indienen. Dit vereist een zeer complex proces om informatie te verkrijgen. Het is echter de vraag of hun inspanningen vruchten zullen afwerpen.

Gegevensverzameling: complex

Voorbeelden uit de auto- en elektrische industrie illustreren het gebruik van dergelijke databases. De auto-industrie vertrouwt sinds de eerste regelgeving voor het recyclen van autowrakken op IMDS, het International Material Data System. Het bestaat uit ongeveer 14.000 stoffen. De inrichting ervan heeft ongeveer tien miljard euro verslonden en het is toegankelijk voor ongeveer 130.000 gebruikers. Overgedragen op het SCIP-niveau, zou dit betekenen dat alle noodzakelijke zzs-informatie wordt verzameld en verzonden van duizenden individuele getroffen items per voertuig binnen en buiten de EU. De Europese auto-industrie verwacht een kostenpost van enkele miljarden euro’s voor deze complexe gegevensverzameling over zorgwekkende stoffen omdat de huidige IMDS-structuur niet kan worden gebruikt.

Samenstelling: onhandelbaar

Fundamentele problemen met de diepte van informatie zijn het duidelijkst in de elektrische en elektronische industrie. Hier bevatten printplaten – volgens REACH ‘producten’ – doorgaans honderden montageposities met een groot aantal elektronische componenten. De meeste met een gewicht van twee milligram tot vijf gram elk, die vaak helemaal geen identificatiekenmerken hebben.

‘Multiple sourcing’

Daarnaast zijn er door ‘multiple sourcing’ meerdere plaatsingen per plaatsingspositie. Een lid van de Central Association of the Electrical and Electronics Industries heeft onlangs berekeningen uitgevoerd en 2.651 eindproducten geïdentificeerd die messingcomponenten bevatten met kleine hoeveelheden van het zzs-substantielood. Het gebruik van delen van deze componenten in eindproducten resulteert in 426.370 combinaties die in de database moeten worden aangemaakt. Om alle productvarianten één keer in de SCIP-database in kaart te brengen, zou een bedrijf in totaal 23 mensen in dienst moeten hebben voor alle betrokken onderdelen en stoffen.

Informatie: niet erg behulpzaam

De praktijk van recyclingbeheer in de dagelijkse praktijk maakt het ook niet mogelijk om voor elk onderdeel, bijvoorbeeld van een voertuig, individuele stofinformatie over gevaarlijke stoffen te bepalen. Een hoge verwerkingscapaciteit van honderden verschillende automodellen met verschillende samenstellingen is noodzakelijk om economische recycling te verzekeren. Dit zou in de toekomst niet meer mogelijk zijn als individuele ‘miniproducten’ zoals schroeven of soldeercontacten zouden worden verwijderd.

Niet werkbaar

Bij complexe elektronische apparaten zit de zeer zorgwekkende stof gewoonlijk in zeer kleine hoeveelheden in kleine deeltjes van het product. Gedetailleerde informatie over deze kleine subartikelen helpt de recyclers weinig, aangezien het kennen van de aanwezigheid van svhc-stoffen in het algemeen het uiteindelijke, vaak metallurgische behandelingsproces niet zou veranderen. Sommige zzs-stoffen – zoals organische koolwaterstofverbindingen- overleven het recyclingproces helemaal niet, maar worden vernietigd door de hoge procestemperaturen. Of ze veranderen – net als lood als additief voor staallegeringen – in een gasvormige toestand in het recyclingproces en blijven niet in de smelt.

Desondanks verplicht informatie in te dienen

Ondanks deze zorgen zullen fabrikanten of leveranciers van svhc-bevattende producten vanaf januari 2021 informatie moeten indienen bij de SCIP-database. De kansen om een ​​SCIP-database te wijzigen of zelfs te schrappen zijn momenteel extreem klein. Daarom doen productiebedrijven er verstandig aan hiermee om te gaan.

Verplichting: vaak nietig verklaard

Tegenwoordig is het echter meer dan de vraag of de informatie en verplichting in de voorzienbare toekomst zullen slagen gezien de huidige economische crisis en de jarenlange ervaring met REACH. Een programma voor markttoezicht heeft bijvoorbeeld de verplichting herzien om artikel 33 toe te passen, dat bestaat sinds 2007 en al een verplichting bevat om informatie (melding) te verstrekken over tot bezorgdheid aanleiding gevende stoffen in de toeleveringsketen. In 15 landen werd onderzocht of productfabrikanten voldoen aan hun plicht om informatie te verstrekken over zeer zorgwekkende stoffen (zzs). Het resultaat na twaalf jaar is angstaanjagend: er is een hoog overtredingspercentage van meer dan 80 procent. Dit betekent dat meer dan driekwart van de onderzochte bedrijven van leveranciers geen noodzakelijke informatie over svhc ontvangt of doorgeeft aan klanten.

Gebruik SCIP-database door recyclers twijfelachtig

Het gebruik van de SCIP-database door de recyclers is daarom meer dan twijfelachtig en zal waarschijnlijk niet kunnen helpen om ‘meer licht te werpen op de verontreinigende stoffen in afval’. Recyclingbedrijven werken op tonerschaal, de input voor de verwerkingsfabrieken wordt gevoed door veel verschillende modellen, en zelfs met een wat simpelere materiaalstroom zoals verpakkingen hebben de recyclers het niet veel gemakkelijker. Bovendien worden artikelnamen niet meegedeeld aan het verwijderingsbedrijf, vooral omdat sorteersystemen voor verpakkingen niet zijn ontworpen om te sorteren op artikelnummer, maar op kleur, soort kunststof en dergelijke. De gebruiker heeft meestal geen tijd om zich zorgen te maken over verdere informatie als hij in korte tijd omzet moet genereren.

In plaats van meer beperkingen: betere recycling

Om het ‘vervuilingsprobleem’ in afval op te lossen, is meer vertrouwen in de economie nodig. Er zijn al tal van beperkingen op het gebied van verontreinigende stoffen in de wetgeving op het gebied van chemicaliën, stoffen en afval, waaronder speelgoed, afgedankte voertuigen, elektronisch schroot en verpakkingsrichtlijnen, de RoHS-richtlijn en voorschriften inzake REACH en POP. Er zijn nu al nauwelijks gevallen waarin gerecycled afval heeft geleid tot een vervuilingsprobleem in de productie. Tegenwoordig is de veel grotere uitdaging om meer afval in hoogwaardige recycling te brengen om meer, vooral niet-hernieuwbare hulpbronnen, te besparen. In het ergste geval zal SCIP ertoe leiden dat bij recycling nog meer verontreinigende stoffen moeten worden verwijderd, wat zal leiden tot een nog grotere verwijdering van afvalstromen. Dit betekent dat er grote hoeveelheden waardevolle hulpbronnen verloren gaan, die ook nodig zijn voor een succesvolle klimaatbescherming.

Nastreven van ‘gifvrij milieu’

Daarom moet de EU afscheid nemen van een ernstig verontreinigende recyclingindustrie en een ‘gifvrij milieu’ nastreven. Met name vandaag de dag – in tijden van voorzienbare massale economische en grondstofcrises en dreigende klimaatrampen – is het niet gepast miljarden euro’s in een nieuwe, waarschijnlijk niet werkende database te stoppen. In de toekomst moet veeleer zorgvuldig worden overwogen hoe klimaatgasreductie en hulpbronnenbehoud binnen de EU kunnen worden gereguleerd. Bijkomende lasten voor de economie die hoge kosten veroorzaken, weinig nut hebben en ook niet afdwingbaar zijn, zijn op dit moment niet nodig.

Bovenstaande tekst is de korte versie van een artikel van Dr. Dipl.Chem. Beate Kummer, specialist toxicoloog, milieuauditor en docent.

Bron: EU Recycling
Aanmelden Digital Recycling Expo and Conference for Circular Economy and Waste Management van 31 augustus tot 5 september 2020
Lees ook: Een nieuwe manier om meldingen van antigifcentrum voor te bereiden

Voorbehoud
Deze informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, in sommige gevallen uit verschillende informatiebronnen. (Interpretatie)fouten zijn niet uitgesloten. Er kan dus geen enkele wettelijke verplichting aan deze tekst worden ontleent. Iedereen die met dit onderwerp te maken krijgt, heeft zelf de verantwoordelijkheid om zich in de materie te verdiepen!